Historia Instytutu
INSTYTUT FILOLOGII SŁOWIAŃSKIEJ
KALENDARIUM
Druga poł. XIX – pierwsza poł. XX wieku - Początki slawistyki wrocławskiej sięgają lat czterdziestych dziewiętnastego stulecia. Wykładali tu między innymi: František Ladislav Čelakovský, Wincenty Kraiński, Wojciech Cybulski, Władysław Nehring, Rudolf Abicht i Paul Diels.
1945 – 24 sierpnia ogłoszony został Dekret Rady Ministrów „o przekształceniu Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej na polskie państwowe szkoły akademickie” (Dz.U. 1945 nr 34 poz. 207).
1946 – 30 kwietnia opublikowano Rozporządzenie Ministra Oświaty (Nr IV 2322/46) „w sprawie utworzenia katedr na Uniwersytecie Wrocławskim”. Na Wydziale Humanistycznym powstały wtedy między innymi Katedra Językoznawstwa Słowiańskiego i Katedra Filologii Wschodniosłowiańskiej (w tekście Rozporządzenia: wschodnio-słowiańskiej), której kierownikiem został prof. Leszek Ossowski. Siedziba większości katedr filologicznych mieściła się przy ul. Szewskiej 49.
1947 – Powołanie do życia Katedry Literatury Rosyjskiej i Innych Literatur Słowiańskich.
1948 – „W roku akademickim 1948/49 kreowano Katedrę Historii i Literatury Czeskiej, nigdy nie obsadzoną” (J. Łanowski, Wydział Filologiczny, [w:] Uniwersytet Wrocławski w latach 1945-1970, red. W. Floryan, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 31).
1950 – Utworzenie Katedry Filologii Rosyjskiej.
1951 – Dokonano podziału Wydziału Humanistycznego na Wydział Filozoficzno-Historyczny i Wydział Filologiczny, którego pierwszym dziekanem został prof. Marian Jakóbiec.
1958-1959 – Przeprowadzka części katedr Wydziału Filologicznego do kompleksu gmachów przy ulicy Grodzkiej 12. Z czasem przeniesiono wejście główne, co wiązało się ze zmianą adresu. Nowy: pl. Biskupa Nankiera 15.
1965 - Nowa siedziba Wydziału Filologicznego
„Podniesiony z wojennych zniszczeń dawny klasztor norbertanów w 1965 r. na Placu Nankiera stał się siedzibą Wydziału Filologicznego. Na parterze skrzydła zachodniego znajduje się dawny refektarz konwentualny, dzisiaj Sala im. Nehringa” (http://mbd.muzeum.uni.wroc.pl/dzieje-uniwersytetu/kronika-uniwersytecka).
1968 – „We Wrocławiu 12 marca w Auli Leopoldyńskiej odbył się wiec, a dwa dni później proklamowano trzydniowy strajk, który zakończył się w południe 16 marca. Kontynuacją protestu była próba bojkotu zajęć, a następnie stołówek oraz udział najbardziej zdeterminowanych w ogólnouczelnianej konspiracji. Protest studentów był wspierany przez część profesury i niektóre Rady Wydziałów. Represje wobec studentów w postaci aresztowań, usunięcia ze studiów i wcielenia do wojska zostały zminimalizowane dzięki zdecydowanej postawie rektora Alfreda Jahna. W następstwie wydarzeń marcowych trzech pracowników Uczelni – prof. Stanisław Hartman, dr Walerian Zientek oraz doc. Tadeusz Lachowicz zostało przeniesionych do placówek PAN” (http://mbd.muzeum.uni.wroc.pl/dzieje-uniwersytetu/kronika-uniwersytecka). Zob. również: https://uni.wroc.pl/kronika-marca-68/).
1969 - Zarządzeniem Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 kwietnia 1969 r. w sprawie nowej struktury Uniwersytetu Wrocławskiego (Dz.U. 5-0142-67/1969) w miejsce dotychczas istniejącej Katedry Filologii Rosyjskiej powstał Instytut Filologii Słowiańskiej, którego dyrektorem został prof. Marian Jakóbiec.
1981 –Strajk solidarnościowy z Uniwersytetem Łódzkim
„W styczniu 1981 r. rozpoczął się długi strajk studentów łódzkich, występujących z żądaniami o zasięgu ogólnopolskim. 17 lutego 1981 r. około 2000 studentów Uniwersytetu Wrocławskiego podjęło strajk solidarnościowy” (http://mbd.muzeum.uni.wroc.pl/dzieje-uniwersytetu/kronika-uniwersytecka).
19 listopada rozpoczął się strajk okupacyjny Niezależnego Zrzeszenia Studentów Uniwersytetu. 13 grudnia w związku z wprowadzeniem stanu wojennego zawieszono zajęcia w szkołach i na uczelniach.
1982 – 8 lutego wznowiono zajęcia na niektórych wyższych uczelniach. Z indeksu prof. Ewy Komisaruk wynika, że semestr w IFS zaliczano w połowie marca.
1990 – Utworzenie w IFS trzyletniego Studium Języka i Kultury Czeskiej pod kierownictwem dr Zofii Tarajło-Lipowskiej.
1997 – 12 lipca fala powodziowa dotarła do Wrocławia. Gmach Wydziału Filologicznego szczęśliwie nie ucierpiał.
1998 – Zakończony został najistotniejszy etap zmian w ofercie badawczej i dydaktycznej Instytutu Filologii Słowiańskiej. Utworzono trzy nowe Zakłady: Bohemistyki (kierownik: dr Zofia Tarajło-Lipowska), Serbistyki (kierownik: prof. dr hab. Milica Jakóbiec-Semkowowa) i Ukrainistyki (kierownik: prof. dr hab. Diana Wieczorek).
2000/2001 – Przeprowadzka Instytutu Filologii Słowiańskiej na ul. Pocztową 9. Wcześniej przez wiele lat mieścił się w tej kamienicy Dom Studencki „ITD” (z prężnie działającym klubem „Aoryst”), a następnie Instytut Nauk Politycznych (obecnie Instytut Politologii).
2010 – Zarządzenie nr 6 (z 5 lutego) Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego w sprawie utworzenia Pracowni Macedonistyki w Instytucie Filologii Słowiańskiej. Kierownikiem Pracowni został dr hab. Jan Sokołowski, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.
2012 - Zarządzenie nr 105 (z 7 września) Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego w sprawie utworzenia Pracowni Interdyscyplinarnych Studiów nad Posttotalitaryzmami w Instytucie Filologii Słowiańskiej. Kierownikiem Pracowni została dr hab. Agnieszka Matusiak, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.
2016 - Zarządzenie nr 1 (z 11 stycznia) Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego w sprawie utworzenia Pracowni Interdyscyplinarnych Badań przekładoznawczych w Instytucie Filologii Słowiańskiej. Kierownikiem Pracowni został dr Bogumił Gasek.
2020 – Zarządzenie nr 29 (z 11 marca) Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego w sprawie przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się COVID-19 wśród członków społeczności Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajęcia w trybie stacjonarnym zostały zastąpione przez e-learning (zajęcia zdalne) na czas od 18 marca do 14 kwietnia.
PERSONALIA
Ojcami założycielami powojennej slawistyki wrocławskiej byli językoznawca Leszek Ossowski (1905-1996, doktorat – Uniwersytet Jagielloński, 1932; habilitacja – Uniwersytet Jagielloński, 1945) i literaturoznawca Marian Jakóbiec (1910-1998, doktorat – Uniwersytet Jana Kazimierza, 1938, promotor: Juliusz Kleiner; habilitacja – Uniwersytet Jagielloński, 1951).
Pierwszy z nich był uczniem wybitnych slawistów polskich - Edwarda Klicha, Henryka Ułaszyna, Kazimierza Nitsha, Iwana Ziłyńskiego, Tadeusza Lehra-Spławińskiego. Pod ich wpływem ukształtowały się jego zainteresowania naukowe. Dotyczyły one wielu obszarów badawczych: dialektologii wschodniosłowiańskiej oraz pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego; akcentuacji rosyjskiej i bałto-słowiańskiej, morfologii języka rosyjskiego; zagadnienia lokalizacji praojczyzny Słowian.
Profesor Marian Jakóbiec w latach 1930-1945 pracował w lwowskim Ossolineum. W 1945 r. został zatrudniony w charakterze adiunkta na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale niebawem przeniósł się na stanowisko attaché prasowego i kulturalnego w ambasadzie polskiej w Belgradzie. W 1947 r. przyjechał do Wrocławia i przez następnych kilkadziesiąt lat kształtował oblicze naszej slawistyki początkowo jako kierownik Katedry Filologii Rosyjskiej, a następnie dyrektor Instytutu Filologii Słowiańskiej. Zainicjował on badania nad folklorem słowiańskim oraz związkami literacko-kulturalnymi polsko-słowiańskimi. Warsztat badawczy Mariana Jakóbca ukształtowany w tradycjach humanistyki lwowsko-krakowskiej (Eugeniusz Kucharski, Juliusz Kleiner, Marian Zdziechowski, Wacław Lednicki), odznaczający się szerokimi horyzontami intelektualnymi, klarownością i elegancją stylu, zaowocował wieloma interesującymi publikacjami z dziedziny komparatystyki, historii literatur wschodnio- i południowosłowiańskich oraz folklorystyki słowiańskiej. Był pomysłodawcą czasopisma „Slavica Wratislaviensia”.
W ciągu półwiecza istnienia Instytutu Filologii Słowiańskiej jego pracownikami byli / są między innymi: Zbigniew Barański, Oleh Beley, Krystyna Galon-Kurkowa, Milica Jakóbiec-Semkowowa, Henryk Jaroszewicz, Josef Jodas, Przemysław Jóźwikiewicz, Tadeusz Klimowicz, Bronisław Kodzis, Ewa Komisaruk, Bronisława Konopielko, Krzysztof Kusal, Jaroslav Lipowski, Izabella Malej, Libor Martinek, Agnieszka Matusiak, Anna Paszkiewicz, Larysa Pisarek, Telesfor Poźniak, Michał Sarnowski, Franciszek Sielicki, Kole Simiczijew, Anna Skotnicka, Łucja Skotnicka, Jan Sokołowski, Marian Ściepuro, Zofia Tarajło-Lipowska, Elżbieta Tyszkowska-Kasprzak, Diana Wieczorek, Janina Wołczuk, Włodzimierz Wysoczański.
Obecnie w IFS jest zatrudnionych 49 pracowników naukowo-dydaktycznych i dydaktycznych, 3 bibliotekarzy, 2 pracowników administracyjnych oraz informatyk. W roku akademickim 2019/2020 na filologii chorwackiej (z językiem serbskim), czeskiej, rosyjskiej, ukraińskiej (dwie specjalizacje: filologia ukraińska z językiem angielskim, ukrainistyka) studiuje 375 osób.
Następcami prof. Mariana Jakóbca na stanowisku dyrektora IFS byli: Zbigniew Barański (1972-1975, 1981-1987), Franciszek Sielicki (1975-1978), Telesfor Poźniak (1978-1981), Krystyna Galon-Kurkowa (1987-1993), Tadeusz Klimowicz (1993-2005, 2019-2020), Anna Paszkiewicz (2005-2016), Michał Sarnowski (2016-2019), Oleh Beley (2020-2024).
DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA I POPULARYZATORSKA
IFS wydaje dwa czasopisma: „Slavica Wratislaviensia” (rok założenia 1969, do roku 2020 ukazało się ponad 170 numerów, red. naczelna Ewa Komisaruk) i „Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia” (rok założenia 2013, do roku 2020 ukazało się 7 numerów, red. naczelna Agnieszka Matusiak).
IFS jest organizatorem dwóch prestiżowych międzynarodowych sympozjów naukowych: „Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich” (w latach nieparzystych, ostatnie – XIII, 2019) i „Wyraz i zdanie w językach słowiańskich. Opis. Konfrontacja. Przekład” (w latach parzystych, ostatnie - XIV, 2018). Swoją historię zapisują od pewnego czasu dwie inne konferencje: „Słowiańszczyzna dawniej i dziś. Język, literatura, kultura” (IV, 2019) i naukowo-dydaktyczna (II. „Nowe wyzwania w akademickim nauczaniu języków słowiańskich jako obcych”, 2019).
Co miesiąc odbywają się seminaria naukowe – literaturoznawcze („Slawistyczne Spotkania Literackie”) i językoznawcze, na których swoje najnowsze teksty prezentują pracownicy i doktoranci IFS, a także slawiści z innych uczelni polskich oraz zagranicznych.
Ważne miejsce w życiu naukowym IFS odgrywa współpraca międzynarodowa zarówno w ramach programu unijnego Erasmus+, jak i dzięki realizacji umów bilateralnych podpisanych przez Uniwersytet Wrocławski z zagranicznymi uczelniami partnerskimi między innymi z Czech, Kazachstanu, Niemiec, Rosji, Ukrainy i USA.
W pejzaż IFS wpisały się również już na dobre Konkurs Piosenki Słowiańskiej (którego animatorką pozostaje od samego początku dr Wiesława Zybura) i Konkurs Jednej Powieści organizowany przez dra Marcina Maksymiliana Borowskiego.
Aktualności
