Zakład Bohemistyki

 

Kierownik: dr hab. Jarosław Malicki, adiunkt

 

 

O Zakładzie

 

Z niewielką przesadą można powiedzieć, że język czeski był obecny już przy narodzinach Wrocławia. Miasto nosi bowiem imię czeskiego księcia Wratysława (888-921), którego monogram widnieje (obok czeskiego lwa) w miejskim herbie. Jeden z następców Wratysława I na czeskim tronie, Leopold I, w 1702 r. założył we Wrocławiu pierwszy uniwersytet.

Studia nad językiem czeskim i literaturą sięgają we Wrocławiu roku 1842 - czasów pruskiego uniwersytetu i profesorskiej działalności wybitnego czeskiego poety Františka Ladislava Čelakovskiego. W drugiej połowie XIX w. pionierskie studia dotyczące czeskiego wpływu na literaturę staropolską prowadził we Wrocławiu Władysław Nehring, następnie prace bohemistyczne publikował też niemiecki slawista Paul Diels, a na utworzonym w 1945 r. polskim uniwersytecie polonista i slawista Stanisław Rospond. Naukę języka czeskiego prowadzono w drugiej połowie XX w. na studiach rusycystycznych i polonistycznych.

W październiku 1990 r. w Instytucie Filologii Słowiańskiej rozpoczęło działalność Studium Języka i Kultury Czeskiej kierowane przez dr Zofię Tarajło-Lipowską. Trzyletnie studia specjalizacyjne o profilu bohemistycznym podjęli wówczas studenci i absolwenci filologii polskiej, rosyjskiej, germańskiej i bibliotekoznawstwa. Trzy lata później powstała specjalizacja bohemistyczna w ramach studiów slawistycznych. Lektorat języka czeskiego od 1993 r. prowadziła mgr Alena Zipser, od 1996 również PhDr. Petr Jokeš.

Zakład Bohemistyki został utworzony w 1998 r. jego pierwszym i długoletnim kierownikiem była profesor Zofia Tarajło-Lipowska. Od początku istnienia były w naszym zakładzie prowadzone badania literaturoznawcze, językoznawcze i historyczne, czysto bohemistyczne i porównawcze. Członkowie zakładu uczestniczą w dużych przedsięwzięciach badawczych, współpracując m.in. z Instytutem Literatury Czeskiej Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Instytutem Języka Czeskiego na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu T.G. Masaryka w Brnie, Katedrą Bohemistyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu F. Palackiego w Ołomuńcu. Biorą udział w licznych krajowych i zagranicznych konferencjach naukowych, w wymianie naukowej z Uniwersytetem Karola w Pradze oraz z Uniwersytetem Masaryka w Brnie. 

Pięcioletnie studia magisterskie o profilu bohemistycznym wprowadzono w 1999 r., wkrótce zostały one przekształcone na studia dwustopniowe licencjackie i magisterskie. Ze względu na bardzo duże zainteresowanie filologią czeską w latach 1999-2010 oprócz stacjonarnych studiów dziennych prowadziliśmy też odpłatne studia wieczorowe - najpierw pierwszego, później także drugiego stopnia. Od 2010 r. zwiększyliśmy dwukrotnie limit przyjęć na studia dzienne. Specjalność filologia czeska na kierunku filologia zastąpił w roku 2019 odrębny kierunek – filologia czeska.

 

Działalność Zakładu

 

Konferencje

  • 2002 – Konferencja międzynarodowa „Wrocław w Czechach - Czesi we Wrocławiu”. Wydarzenie odbyło się w dniach 16-18 października 2002 r. we Wrocławiu. Weszła w skład imprez naukowych dla uczczenia 300-lecia Uniwersytetu Wrocławskiego, a dodatkową inspiracją do jej zorganizowania był jubileusz 160-lecia powstania seminarium słowiańskiego na Uniwersytecie Wrocławskim. Plonem konferencji jest książka „Wrocław w Czechach - Czesi we Wrocławiu. Literatura - język – kultura” (Wrocław 2003) zawierająca 46 referatów z historii kultury, historii sztuki, literaturoznawstwa, językoznawstwa i innych dziedzin, której redaktorami naukowymi byli Zofia Tarajło-Lipowska oraz Jarosław Malicki.
  • 2008 – Konferencja międzynarodowa „Podzwonne dla granic. Polsko-czeskie linie podziałów i miejsca kontaktów w języku, literaturze i kulturze". Wydarzenie odbyło się w dniach 17-19 kwietnia 2008 r. w Jugowicach. Bodźcem do jej zorganizowania było otwarcie granic polsko-czeskich i wstąpienie nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej do Układu z Schengen (20 grudnia 2007). W konferencji wzięli udział slawiści, germaniści i publicyści reprezentujący różne środowiska naukowe i kulturalne Polski, Czech i Słowacji. Plonem konferencji jest książka „Podzwonne dla granic. Polsko-czeskie linie podziałów i miejsca kontaktów w języku, literaturze i kulturze” (Wrocław 2009), której redaktorami naukowymi byli Dorota Żygadło-Czopnik oraz Jaroslav Lipowski.
  • 2017 – Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa „Słowiańszczyzna dawniej i dziś – język, literatura, kultura III", we współpracy z Instytutem Filologii Polskiej UWr. Wydarzenie odbyło się w dniach 16-17 marca 2017 r. we Wrocławiu. Celem konferencji była wymiana poglądów reprezentowanych przez badaczy różnych dyscyplin na zagadnienia dotyczące współczesnych języków słowiańskich, literatury i pograniczy kulturowych. Refleksji naukowej poddane zostały następujące obszary badawcze: komparatystyka, ewolucja badań onomastycznych, frazeologia, polityka językowa a media, tłumacz we współczesnym świecie – zadania i dylematy, literatura pograniczy językowych, historyczne konteksty jako tworzywo literackie oraz korespondencja sztuk.  Plonem konferencji jest książka „Słowiańszczyzna dawniej i dziś – język, literatura, kultura. Monografia ze studiów slawistycznych III” (Červený Kostelec 2017), której redaktorami naukowymi byli Agnieszka Kołodziej oraz Tomasz Piasecki. https://slowianszczyzna.wordpress.com
  • A co roku włączamy się w organizację slawistycznych konferencji instytutowych, które odbywają się naprzemiennie pod hasłami: „Wielkie tematy w literaturach słowiańskich” i „Wyraz i zdanie w językach słowiańskich”.

Cykliczne wydarzenia naukowe/kulturalne 

  • Dzięki zaproszeniu nauczycielki języka czeskiego i naszej absolwentki, mgr Anny Chruścielskiej w 2017 rozpoczęliśmy współpracę IX LO im. J. Słowackiego we Wrocławiu. Co roku Zakład Bohemistyki odwiedza młodzież z „dziewiątki”, a mgr Beata Jastrowicz gościnnie prowadzi dla klasy śląskoznawczej zajęcia konwersacyjne. Motywem przewodnim ostatnich zajęć, które odbyły się 16 maja 2019 była moda.
  • Dzięki zaproszeniu władz Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Grębocicach rozpoczęliśmy współpracę dydaktyczną, w ramach której dr Kamila Woźniak poprowadziła dwa wykłady dla zainteresowanych słuchaczy.
  • Organizacja warsztatów językowych w ramach Europejskiego Dnia Języków. Z okazji Europejskiego Dnia Języków, który został ustanowiony w 2001 roku przez Radę Europy 26 września, wiele polskich miast, w tym Wrocław, świętowało cały tydzień - od 26 do 30 września. W tym roku do obchodów Europejskiego Dnia Języków dołączyło Centrum Języka Rosyjskiego IFS UWr., Zakład Bohemistyki, a także Ośrodek Współpracy Polsko-Czesko–Słowackiej, angażując się w szereg wydarzeń kulturalno-językowych. W Instytucie Filologii Słowiańskiej zorganizowano również warsztaty języka czeskiego Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o Czechach, w których udział wzięli licealiści z IX LO we Wrocławiu. Uczniowie mogli spróbować swoich sił na zajęciach dotyczących wymowy, a poprzez gry językowe poznać nową leksykę.

 

ROK AKADEMICKI 2016/2017

  • Organizacja II edycji konkursu „Czeskie wakacje w studenckim obiektywie. OBLICZA EUROPY ŚRODKOWO - WSCHODNIEJ"; XII Międzynarodowa Studencka Konferencja Naukowa - „Ostře sledovaná konference“/"Konferencja pod specjalnym nadzorem" ( liczba uczestników - 16 ); Giełda Kół Naukowych; Współorganizacja wraz ze studentami I roku filologii czeskiej corocznego spotkania świątecznego „Wigilia bohemistyczna”; "Podwiń nogawki dla Václava Havla" - inicjatywa upamiętniająca postać czeskiego prezydenta.

ROK AKADEMICKI 2017/2018

  • Udział w warsztatach tłumaczeniowych prowadzonych przez panią Ewę Małachowicz; Spotkanie z Julią Różewicz – tłumaczką i założycielką Wydawnictwa Afera; Udział w kawiarence językowej prowadzonej przez pana Zdeňka Cagaša – rodowitego Czecha; Wykład dr D. Żygadło-Czopnik pt.: Zelenka i zelenkizm – z okazji przyjazdu Petra Zelenki do Wrocławia; Spotkanie z Petrem Zelenką (projekcja filmu „Zagubieni” i spacer po gmachu głównym UWr); Koordynowanie spotkania: Czeskie popołudnie w Mediatece – Kołowicze dla wrocławian o Czechach; Pomoc przy organizacji konferencji „Słowiańszczyzna dawniej i dziś”; Wyjście do IX LO na przedstawienie „Král Lávra”, organizowane przez uczniów koła teatralnego Divad LO IX; Udział w warsztatach korpusowych prowadzonych przez pana Adriana Zasinę – pracownika Instytutu Czeskiego Korpusu Narodowego; Pomoc przy organizacji Wystawy o Karolu IV; Pomoc przy organizacji konkursu na najlepszy artykuł w języku czeskim o Wrocławiu; Udział w spotkaniu z czeską pisarką Radką Denemarkową; Drzwi Otwarte Instytutu Filologii Słowiańskiej – promocja bohemistyki wśród kandydatów na studia; Pomoc przy organizacji XIII Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich – Tanatos”; Wyjazd naukowy „Śladami praskich artystów”; Spotkanie z teatrem: wyjazd do Teatru Modrzejewskiej w Legnicy na sztukę „Lekcja tańca w Zakładzie Weselno-Pogrzebowym Pana Bamby”; Spotkanie z teatrem: wyjście do Teatru Polskiego we Wrocławiu na sztukę „Tu mówi Szwejk”; Pomoc przy organizacji I Konferencji Dydaktyczno-Metodycznej, organizowanej przez Instytut Filologii Słowiańskiej; Giełda Kół Naukowych; „Zahrejte si” – spotkanie z językiem czeskim poprowadzone przez panią Beatę Jastrowicz; III edycja konkursu fotograficznego Wakacje w studenckim obiektywie - oblicza Europy Środkowo-Wschodniej; Organizacja XIII Międzynarodowej Interdyscyplinarnej Studenckiej Konferencji Naukowej Konferencja pod specjalnym nadzorem/ Ostře sledovaná konference; Współorganizacja wraz ze studentami I roku filologii czeskiej corocznego świątecznego spotkania „Wigilia bohemistyczna”; Podwiń nogawki dla Václava Havla - inicjatywa upamiętniająca postać czeskiego prezydenta; wykład dr K. Uczkiewicz.

ROK AKADEMICKI 2018/2019

  • Wyjście do gmachu głównego TVP3 Wrocław; Giełda Kół Naukowych; Organizacja Wielkiego testu wiedzy Czechach; Współorganizacja wraz ze studentami I roku filologii czeskiej corocznego świątecznego  spotkania „Wigilia bohemistyczna”; Podwiń nogawki dla Václava Havla - inicjatywa upamiętniająca postać czeskiego prezydenta.

Współpracy z uczelniami zagranicznymi i polskimi

  • Uczelnie i instytucje partnerskie: Uniwersytet Karola w Pradze, Uniwersytet Masaryka w Brnie, Uniwersytet Hradec Kralove, Uniwersytet Śląski w Opawie, Uniwersytet Tomasza Baty w Zlinie, Stowarzyszenie "Kultura na Granicy" w Cieszynie, Śląskie Muzeum Ziemskie w Opawie, Czeskie Centrum w Warszawie, CzechLit w Pradze, Regionalny Punkt Kontaktowy UMWD w Wałbrzychu.

Współpracy ze szkołami średnimi

  • IX LO im. J. Słowackiego we Wrocławiu

Inne przedsięwzięcia

  • Konkurs na najlepszy artykuł w języku czeskim o Wrocławiu dla wszystkich studentów Uniwersytetu Wrocławskiego we współpracy z portalem Květ Evropy. Konkurs został objęty patronatem Konsula Honorowego Republiki Czeskiej we Wrocławiu, pana Arkadiusza Ignasiaka. Konkurs został rozstrzygnięty 7 kwietnia 2017 r.
  • Wielki test wiedzy o Czechach odbył się 7 grudnia 2018 r. Jedną z nagród w tym konkursie był pobyt laureata konkursu w Domku Myśliwskim w Karkonoszach (Karkonoski Park Narodowy).
  • Jeden z najbardziej znanych w Europie reżyserów młodego pokolenia – Petr Zelenka - ramach projektu Visiting Professors odwiedził Uniwersytet Wrocławski. W dniach 8-10 marca przebywał we Wrocławiu, gdzie spotkał się ze studentami UWr oraz wrocławianami. Reżyser przyjechał do Wrocławia dzięki Zakładowi Bohemistyki, który – starając się wyjść naprzeciw oczekiwaniom studentów – w ramach projektu Visiting Professors zaprosił osobę znaną i cenioną w świecie kultury. Pomysł okazał się trafiony, bo kapituła Wrocławskiego Centrum Akademickiego, która oceniała wnioski, postanowiła przyznać grant właśnie na przyjazd Petra Zelenki. Dzięki współpracy z Centrum Technologii Audiowizualnych, 9 marca, udało się zorganizować pokaz najnowszego filmu reżysera „Zagubieni”, po którym widzowie mogli uczestniczyć w spotkaniu z Petrem Zelenką.W CeTA pojawiło się prawie 250 osób, a zainteresowanie tym wydarzeniem przerosło oczekiwania organizatorów. Reżyser wygłosił wykład na temat: „Rozdíl ve stavbĕ a vyprávění amerického a evropského příběhů”. Spotkanie poprowadziła kierownik Zakładu Bohemistyki UWr, dr Dorota Żygadło-Czopnik, na język polski tłumaczył Petra Zelenkę Tomasz Grabiński. 10 marca pani Kamilla Kędzia-Jasińska z Biura Promocji UWr zabrała reżysera i członków Koła Naukowego Bohemistów na niezapomnianą wycieczkę po niedostępnych na co dzień zakamarkach gmachu głównego UWr. Sala Balcera, Wieża Matematyczna i tajemnica XIX-wiecznej karteczki znalezionej w Aulii Leopoldina zrobiły wrażenie nie tylko na studentach. Wizyta Petra Zelenki została sfinansowana ze środków Gminy Wrocław z funduszu Scientiae Wratislavienses.

Fotokronika: http://wroclaw.tvp.pl/29484964/14032017

  • „Cesarz na czterech tronach. Droga życiowa Karola IV Luksemburskiego” - sprowadzenie do Wrocławia na UWr. prestiżowej wystawy, we współpracy z Czeskim Centrum w Warszawie. Wystawa przygotowana została z okazji 700. rocznicy  urodzin cesarza Karola IV (1316-1378), będącego jednocześnie królem czeskim, który z Pragi uczynił stolicę cesarstwa i przyczynił się do jej rozkwitu. Organizatorem wystawy był dyrektor dr Jiři Fajt  dyrektor Národni galerie w Pradze oraz autorzy Jan Royt i Milan Rudnik. Wystawie na UWr towarzyszyły prelekcje prof. dra hab. Mateusza Golińskiego "Karol IV a Śląsk" oraz prof. dra hab. Romualda Kaczmarka "Karol IV a sztuka".
  • W dniach 21.03 – 23.03. 2019 odbył się wyjazd naukowo-dydaktyczny studentów filologii czeskiej do Police nad Metují w Czechach. Trzydziestu uczestników projektu brało udział w zajęciach prowadzonych przez mgr Beatę Jastrowicz, dra Jarosława Malickiego i dra Mateusza Wiśniewskiego. Studenci wzięli udział w grze terenowej Najdi je, która polegała na zdobyciu informacji o ważnych osobach związanych z regionem, odnalezieniu miejsc, w których żyli, pracowali oraz tworzyli wybitni obywatele Czech północno-wschodnich. Wykład dra Jarosława Malickiego Kde jsme? Kraj, příroda, jazyk poprzedził aktywne zajęcia w terenie. Studenci w trakcie wycieczki na górę Ostaš odkrywali piękno regionu, jego historię oraz poszerzali swoje słownictwo związane z przyrodą, historią i podróżowaniem. Uczestnicy wyjazdu pod kierunkiem dra Mateusza Wiśniewskiego w ramach zajęć Studenský bohemistický Hyde park opracowali prezentacje w języku czeskim, które dotyczyły następujących zagadnień: Ve světě sociálních medií i Slezsky nebo česky? Podczas wyjazdu odbyły się konwersacje z mgr Beatą Jastrowicz Po cestě s češtinou. Zajęcia miały na celu podniesienie wśród studentów umiejętności swobodnego posługiwania się językiem czeskim. Ostatnim punktem dydaktyczno-naukowym było zwiedzanie miasta Broumov i klasztornego browaru Opat.

Fotokronika: http://www.ifs.uni.wroc.pl/wydarzenia/relacje

  • 16 kwietnia 2019 roku studenci filologii czeskiej wzięli udział w spotkaniu z przedstawicielami Regionalnego Punktu Kontaktowego UMWD w Wałbrzychu. Pracownicy urzędu marszałkowskiego przedstawili studentom podstawowe zagadnienia związane z Programem Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Republika Czeska – Polska. Podczas spotkania studenci mogli nie tylko poznać najciekawsze projekty realizowane w ramach polsko-czeskiej współpracy na pograniczu, ale także np. uzyskać konkretne informacje dotyczące tworzenia wniosków projektowych. Przedstawiciele RPK w Wałbrzychu przygotowali także prelekcję na temat opracowania propozycji projektowej w dwuetapowym naborze wniosków. Omówiono także specyfikę projektów transgranicznych oraz szerokie możliwości zatrudnienia, jakie dają one studentom i absolwentom bohemistyki. Tematyka projektowa jest niemalże nieograniczona, a podstawowe założenia projektowe rozpościerają przed beneficjentami szeroki wachlarz możliwości polsko-czeskiej współpracy. Chodzi przede wszystkim o wzmocnienie wzajemnych kontaktów gospodarczych, społecznych i kulturalnych, wspólną ochronę bogactwa przyrody, rozwój ruchu turystycznego, tworzenie aktywnego rynku pracy oraz innych dziedzin rozwoju. Dla naszych studentów to świetna możliwość znalezienia zatrudnienia w różnego rodzaju branżach/instytucjach/projektach. Do tej pory zrealizowano ponad 340 dużych projektów transgranicznych oraz ponad 3000 mikroprojektów. W każdym z nich uczestniczyli Polacy i Czesi.

Więcej o spotkaniu: http://www.umwd.dolnyslask.pl/ewt/czeski2014-2020/aktualnosci/artykul/regionalny-punkt-kontaktowy-programu-interreg-v-a-republika-czeska-polska-na-spotkaniu-informacy/